Σικελία Μεγάλη Ελλάδα Ελληνόφωνα Χωριά Καλαβρίας

Κάτω από τον ζεστό μεσογειακό ήλιο ο αραβικός, ο ελληνικός και ο νορμανδικός κόσμος συναντιούνται επιδεικνύοντας το στάτους, αλλά και την αναπόφευκτη φθορά τους. Η πρωινή μας ξενάγηση στην πόλη ξεκινά με το γειτονικό Βασιλικό Λόφο, το περίφημο Μονρεάλε με το αρχιτεκτονικό θαύμα της πόλης, τον ανυπέρβλητο Καθεδρικό Ναό που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Κτισμένος από τους Νορμανδούς το 1182, σε ρυθμό Βασιλικής, ο ναός που ξεπερνάει τα 100 μέτρα μήκους είναι στολισμένος με εξαιρετικά - βυζαντινής επιρροής- ψηφιδωτά. Η μετέπειτα αναγεννησιακή περίοδος έφερε εμπνευσμένες παρεμβάσεις που διατηρούνται έξοχα και θα θαυμάσουμε από κοντά, όπως και τον τάφο - μνημείο μεσαιωνικής ιστορίας του Νορμανδού Άρχοντα Γουίλιαμ Ι΄. Το γιγάντιο λυρικό θέατρο Teatro Massimo, το Παλάτι των Νορμανδών, έδρα πλέον του Κοινοβουλίου της Αυτόνομης Επαρχίας της Σικελίας, η Εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης, η Εκκλησία Μαρτοράνα στην πιάτσα Μπελίνι με τη ξεχωριστή μπαρόκ πρόσοψη και το ρωμαϊκό καμπαναριό σε αναγκάζουν να σηκώσεις το βλέμμα ψηλά και να θαυμάσεις τα εντυπωσιακά κτίρια αναγεννησιακής και μπαρόκ αρχιτεκτονικής.

Απόγευμα ελεύθερο με την πόλη να ξεχειλίζει από γεύσεις κι ανθρώπους που ζουν τη δική τους εκδοχή του κινηματογραφικού «eat, pray, love». Περιπλανηθείτε στις γειτονιές, απολαύστε σαν ντόπιος τον καφέ σας συνοδεία cannoli, δοκιμάστε pasta con le sarde και άλλες θαλασσινές μακαρονάδες συνοδεία αρωματικής malvasia στις τοπικές τρατορίες. Στo Grand Gourmet θα απολαύσετε θαλασσινά με αρωματικά κρασιά, ενώ στο Cafe Antico στη Via di Belmonte το υπέροχο παραδοσιακό παγωτό με βανίλια Μαδαγασκάρης.

Αφήνοντας το Παλέρμο και ταξιδεύοντας κατά μήκος της βόρειας πλευράς του νησιού, διακρίνουμε τον επιβλητικό βράχο στο χαρακτηριστικό σχήμα της κεφαλής βοοειδούς που κοσμεί την παραλιακή πόλη της Τσεφαλού, από το οποίο πήρε άλλωστε και το όνομά της. Η καρτποσταλική πολυσύχναστη παραλία της, προσφέρεται ως ιδανική καλοκαιρινή απόδραση των Σικελών για μπάνιο ή μονοήμερη εκδρομή. Ο νορμανδικός καθεδρικός ναός με τα ψηφιδωτά και το πρόσωπο του Χριστού Παντοκράτορα αποτελεί κομβικό σημείο της ξενάγησής μας, καθώς είναι το σημείο ενοποίησης των βυζαντινών, αραβικών και νορμανδικών πολιτισμικών παραδόσεων της πόλης.

Άφιξη στον Ακράγαντα και απογευματινή ξενάγηση στην περίφημη Κοιλάδα των Ναών. Ο Πίνδαρος έγραφε πως ο Ακράγαντας ήταν «η ωραιότερη πόλη που κατοικούν θνητοί». Αυτή τη διαπίστωση επιβεβαιώνουν με τον δικό τους αδιάψευστο τρόπο τα απομεινάρια που βρίσκονται διάσπαρτα σε ένα από τα πιο εντυπωσιακά αρχαιολογικά μέρη της Μεσογείου. Τα εξαίσια δείγματα της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής μας καλούν σε μια απογευματινή βόλτα κατά τη διάρκεια της οποίας θα καταμετρήσουμε τους ναούς της Ήρας, της Ομόνοιας, του Ηρακλή, τον τάφο του Θήρωνα, τον ναό του Ολυμπίου Διός κι ό,τι απομένει από το ναό του Κάστορα και του Πολυδεύκη. Στο καταπράσινο αρχαιολογικό πάρκο θα δούμε ακόμα τα απομεινάρια από τον ναό του Ηφαίστου, από το ιερό της Δήμητρας, καθώς και το ιερό των Χθόνιων Θεοτήτων που ήταν αφιερωμένο στη Δήμητρα και την Περσεφόνη.

Ριζωμένος βαθιά στην ενδοχώρα, ο επόμενος προορισμός μας φιγουράρει στις λίστες με τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της Σικελίας. Η Piazza Armerina θα μας συναρπάσει με τα ιστορικά της κτίρια, τα αρχοντικά και τις υποβλητικές εκκλησίες της. Στην περιοχή βρίσκεται και η περίφημη Villa Romana del Casale. Χτισμένη στα μέσα του 4ου αιώνα μ.Χ. ως κυνηγετικό καταφύγιο, η βίλα (που από το 1997 αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ουνέσκο φιλοξενεί μερικά από τα καλύτερα διατηρημένα δείγματα ρωμαϊκών ψηφιδωτών, όπως η απεικόνιση γυναικών που αθλούνται, καθώς και η πρώτη εμφάνιση του «μπικίνι»! Ζωηρά χρώματα, μοτίβα και σχέδια εκπληκτικής λεπτομέρειας. Όπου κι αν σταθείτε στο Καλτατζιρόνε, τα κεραμικά έχουν την τιμητική τους! Ολόκληρα κτίρια διακοσμημένα με κεραμικά πλακάκια, καταστήματα με την πραμάτεια τους απλωμένη στα πεζοδρόμια, τα πάντα εδώ εκπέμπουν μια συναρπαστική ζωντάνια που ανάβουν για τα καλά τα φλας της φωτογραφικής μας μηχανής. Όμως, αναμφίβολα το αποκορύφωμα είναι τα 142 σκαλοπάτια της Scalinata di Santa Maria del Monte που συνδέουν την κάτω πόλη με την παλιά άνω πόλη. Τα κεραμικά πλακίδια με τα οποία είναι φιλοτεχνημένα τα όρθια τμήματα κάθε σκαλοπατιού προσφέρουν μια πολύχρωμη εναλλακτική στην γκρίζα πέτρα από τη λάβα που συνθέτει τα οριζόντια τμήματα. Κάθε χρόνο μάλιστα, στις 24 και 25 Ιουλίου (προς τιμή του πολιούχου Σαν Τζιάκομο), αλλά και στα μέσα Αυγούστου, τα σκαλιά λαμποκοπούν με χιλιάδες κεριά που τρεμοπαίζουν δημιουργώντας το εντυπωσιακό θέαμα που οι ντόπιοι ονομάζουν Illuminata.

Η μέρα μας θα κλείσει με την ξενάγηση στις Συρακούσες με το Αρχαίο Θέατρο, από τα μεγαλύτερα ελληνικά θέατρα της αρχαιότητας. Εδώ ανέβηκαν για πρώτη φορά έργα μεγάλων δραματικών συγγραφέων, όπως του Ευριπίδη, του Αισχύλου και του Επίχαρμου, ενώ ο Κικέρωνας το αποκαλούσε «Maximum», όχι μόνο για τον ρόλο του στη δραματουργία, αλλά και για τον όγκο των θεατών που χωρούσαν σε αυτό (10.000 καθήμενοι ή 24.000 όρθιοι).

Συνεχίζοντας φθάνουμε σε ένα σημείο γεμάτο εντυπωσιακές στοές. Όμως αυτή που ξεχωρίζει είναι το κωνικό κοίλωμα που κάποτε ο Καραβάτζιο ονόμασε Orecchio di Dionio (Αυτί του Διονύσου) εξαιτίας του σχήματος της σπηλιάς, αλλά και της ακουστικής που μεγεθύνει τους ήχους κατά 42 φορές! Λέγεται πως ο τύραννος των Συρακουσών, Διονύσιος Α’, φυλάκιζε στη σπηλιά τους πολιτικούς του αντιπάλους κι από εκεί αφουγκραζόταν τις συζητήσεις των εχθρών του. Στην αρχαιότητα, το νησί Ορτυγία ήταν το κέντρο της αρχαίας πόλης των Συρακουσών, ενώ ο Όμηρος αναφέρει ότι εδώ παρέμεινε φυλακισμένος ο Οδυσσέας από την Καλυψώ. Η γέφυρα Umbertο θα μας βγάλει μπροστά στα απομεινάρια του ναού του Απόλλωνα. Μια σειρά από επιβλητικά μπαρόκ κτίρια και πλατείες μας οδηγούν προς τον Καθεδρικό Ναό των Συρακουσών, στον οποίο είναι ενσωματωμένος και ο αρχαίος ναός της Αθηνάς. Η βόλτα μας καταλήγει στην Πηγή της νύμφης Αρέθουσας. Οι Συρακούσιοι πίστευαν ότι τα νερά της χύνονται υπογείως στον ποταμό Αλφειό της Πελοποννήσου.

Πόσο συχνά έχει κανείς την ευκαιρία να δει από κοντά ένα ενεργό ηφαίστειο; Η γνωριμία με την Αίτνα είναι κάτι περισσότερο από μια ταξιδιωτική ξενάγηση. Μπροστά μας υψώνεται μια αληθινή εμπειρία ζωής κι αυτό θα το διαπιστώσουμε σήμερα με την περιήγησή μας στην ευρύτερη περιοχή του ηφαιστείου. Στην ορεινή διαδρομή προς αυτό κυριαρχεί το απέραντο μαύρο χρώμα της λάβας. Κι αν κατά καιρούς οι ορέξεις του ηφαιστείου δημιουργούν εικόνες που κόβουν την ανάσα, η θέα στο Ιόνιο την οποίο θα ατενίσουμε από το υψόμετρο 2000 μ. προσφέρει απέραντη αγαλλίαση στο βλέμμα.

Κι ύστερα, η κοσμοπολίτικη Ταορμίνα με το φημισμένο αρχαίο ελληνικό θέατρο του 3ου αι. π.Χ., το οποίο δεσπόζει μόλις 600μ. από το κέντρο της πόλης, προβάλλει ως ο απόλυτος καλοκαιρινός προορισμός και δη, ο αγαπημένος των απανταχού jet setters. Και τι δεν περιλαμβάνει αυτή η γραφική κωμόπολη! Γραφικά σοκάκια πνιγμένα στις αναρριχητικές μπουκαμβίλιες, ατμοσφαιρικές στοές, σκαλάκια που τραβούν τις ανηφοριές της πόλης και ένας πανέμορφος οικισμός, στήνουν ένα ανεπανάληπτο σκηνικό που γεφυρώνει το φυσικό τοπίο και το αρχαίο ελληνικό παρελθόν με το τουριστικό παρόν.

Χτισμένη στο βορειότερο άκρο της Σικελίας, η εντυπωσιακή Μεσίνα με τις μεγάλες λεωφόρους, τα κομψά κτίρια και τις υπέροχες παραλίες, μας οδηγεί δια μέσου θαλάσσης στο

Στην επικράτεια της Magna Grecia, το Ρήγιο, καθώς και το πολύ ενδιαφέρον κράμα των επιρροών που δέχτηκε στη συνέχεια από Ρωμαίους, Άραβες και Ισπανούς αποκαλύπτεται σταδιακά μέσω της ξενάγησής μας.

Καταρχάς, η πρωινή μας επίσκεψη στο εξαιρετικό Αρχαιολογικό Μουσείο (Μuseo Nationale della Magna Grecia) πρόκειται να αναδείξει τα δύο παγκοσμίου φήμης μπρούτζινα αγάλματα που φέρουν τον τίτλο Πολεμιστές του Ριάτσε. Τα αγάλματα που χρονολογούνται από τον 5ο αι. π.Χ. ανασύρθηκαν τυχαία από ερασιτέχνη ψαρά μόλις το 1972 και συνιστούν κορυφαία δείγματα τέχνης της κλασικής αρχαιότητας.

Στη συνέχεια θα έχουμε χρόνο για να ατενίσουμε τον ορίζοντα από την υπέροχη παραλία με τα φοινικόδεντρα, ενώ διατρέχοντας τα θαλάσσια θέρετρα της περιοχής της Μποβεσίας θα επισκεφτούμε την προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού Πάρκου του Ασπρομόντε. Κτισμένος στα πρανή του βράχου Πενταδάχτυλος, ο ομώνυμος, εγκαταλελειμμένος πλέον οικισμός με την παλιά εκκλησία και τις λιγοστές φιγούρες που διασχίζουν τα καλντερίμια του, μοιάζει με πολιτεία - φάντασμα. Μέσα στο σιωπηλό τοπίο θα σταθούμε για να αφουγκραστούμε τη ντοπιολαλιά ενός ένδοξου ελληνικού παρελθόντος που σίγησε οριστικά κάπου στη δεκαετία του 60.

Η παραλιακή πόλη Bova Marina θα μας μεταφέρει στον επόμενο προορισμό. Χαλάσματα ενός νορμανδικού κάστρου, πλακόστρωτοι δρόμοι, εκκλησίες, πετρόχτιστα σπίτια με γκρεκάνικες επιγραφές, επαύλεις ευγενών, όλα στο χωριό Bova Superiore ή κατά το ελληνικότερον, Βούα αναβιώνουν παλιούς καλούς καιρούς σε ένα άκρως μυθιστορηματικό σκηνικό. Μόνο τυχαίο δεν είναι πως το ιστορικό κέντρο της ελληνικής Καλαβρίας είναι καταχωρημένο στην επίσημη λίστα των γραφικότερων και πιο καλοδιατηρημένων ιταλικών χωριών (Borghi piu Belli d’ Italia). Το άλλοτε πολυπληθές χωριό υπήρξε διοικητικό και εκκλησιαστικό κέντρο από τη Βυζαντινή εποχή ως τις αρχές του 20ου αι. με τον θρύλο να λέει πως ο βράχος του κάστρου που βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του, φέρει το αποτύπωμα της βασίλισσας που το ίδρυσε.

Επιστροφή το απόγευμα στο Ρήγιο.

Δια μέσου και πάλι της ακτοπλοϊκής γραμμής το ferry boat θα μας επιστρέψει από την Καλαβρία στη σικελική γη για να προσεγγίσουμε την Κατάνια, ή αλλιώς τη «Μαύρη Πόλη» της Σικελίας. Στην ποδιά της Αίτνας, η πόλη έχει γνωρίσει πολλές φορές την καταστροφή με τη στάχτη του ηφαιστείου να αποτελεί τόσο το πέπλο της καταστροφής της, όσο και το υλικό της αναδόμησής της. Παρά την περίεργη ρυμοτομία της, το ιστορικό της κέντρο είναι υπόδειγμα μπαρόκ αρχιτεκτονικής, κάτι που την κατατάσσει στα μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο.

Η ώρα είναι ιδανική για μια βόλτα στην Piazza Duomo με την όμορφη εκκλησία. Εδώ διακρίνουμε το Palazzo Biscari, ενώ στο κέντρο της πλατείας ένας μαύρος ελέφαντας με το όνομα Liotru αποτελεί το έμβλημα της πόλης! Οι ντόπιοι λατρεύουν να διηγούνται ιστορίες για το εν λόγω άγαλμα, όμως στην πραγματικότητα κανείς δεν ξέρει πώς ακριβώς βρέθηκε εκεί, ούτε τι συμβολίζει, εκτός από το γεγονός ότι βρίσκεται στο ίδιο σημείο από 1239 μ.Χ ως σήμερα. Πάντως, από αυτό το σημείο ξεκινά η κεντρική Via Etnea με τα ακριβά καταστήματα η οποία ανηφορίζει προς την Piazza Stesicoro (φόρος τιμής στον Έλληνα ποιητή που πέθανε εδώ) με το ρωμαϊκό αμφιθέατρο και τα Giardini Bellini.

Κρατώντας φρέσκιες όλες αυτές τις εικόνες ομορφιάς που έχουμε αφουγκραστεί, παίρνουμε τον δρόμο της επιστροφής, από το αεροδρόμιο της Κατάνια προς την Αθήνα.